ERKEKTE KISIRLIK

Erkekte kısırlık nedenleri çok fazladır. Genellikle evlenmiş çiftlerin hiç bir doğum kontrol yöntemi uygulamazsalar 2 sene içerisinde çocukları olur. 2 sene geçtiği halde kadın hamile kalmamışsa bir kısırlıktan bahsedilir. Kadının kısırlık nedenleri Ürolojinin mevzusunun dışıdır. Üroloji erkeğin kısırlık nedenlerini araştırı ve tedavi etmeye çalışır.
Son zamanlarda kısırlık bölümü ürolojinin bir alt bölümü olmuş ve kendi başına müstakil bir bilim dalı haline gelmiştir. Bu bölüm (İnfertilite Anabilim) çiftlerden sadece erkek veya kadını incelemeyip her ikisini beraberce incelemeye alıp teşhis ve tedavi uygulamasını birlikte yürütmektedir.

Sebepleri:
1-Hormonal Sebepler: Kısırlığın % 5 sebebi hormanaldır. Bu durumda meni sayısı 5 milyondan aşağıdır. Testisler hormon yapma bakımından beyindeki hipofiz iç salgı bezinin kontrolü altındadır. Bu bezde gene beyinin hipotalamus denen kısmından salgılanan hormonların etkisi altındadır. Testis ve bu son iki bezin faaliyetlerindeki bir bozukluk ve aksaklık hormonal kısırlık nedenidir.
Hipotalamus ve hipofiz arızalarındaki kısırlıkta aynı zamanda bu arızaya bağlı olarak çeşitli belirtiler meydana gelir.

2-Testise bağlı nedenler: Burada testisin hormonu olan testestron düşüktür. Olay tamamen testisten kaynaklanmaktadır. Bu hormonu salgılayan hücrelerde arza vardır. Kromozom bozukluklarında, doğuştan testisin olmaması veya vücudun erkeklik horonuna dirençli olmasından meydana gelir.
a-Bir çok vakada hiç bir sebep olmaksızın menide tohum hücreleri sayısı azdır. Bunun sebebi bilinmemektedir.
b-Testisin gelişme bozuklukları: Testisin normal yerinde olmaması halinde testis gelişemeyeceği için kısırlık meydana gelir. Normalde testis doğumdan sonra torbaların içerisinde bulunur. Herhangi bir sebepten dolayı testisler torbaya inmeyip yukarıda ve kasıkta kalırsa testis gelişemez,kıvamı azalır boyutu küçülür.
c-İlaçlar: Bir çok tümör ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, alkol, bazı tansiyon ilaçları testise toksik etki yaparak spermaların gelişmesini önler.
d-Radyasyon: Film çekmek için kullanılan X ışınları ve kanser tedavisinde kullanılan radyasyon ışınları direk testise etki ederek kısırlık nedeni olabilir.
e-Çevre Ekenleri: Endüstriyel bazı kimyasal maddeler
f-Sperma oluşumunu engelleyen nedenler: Aşırı yükseklik, sıcak iklimler, ateşli hastalıklar, 60 yaşından sonra ve stres
g-Testis iltihapları: Testisin adi iltihabı çok ağır seyrederse testisin yapısını ve tohum üreten hücrelerini bozacağı için kısırlık yapar. Erişkinlerin kabakulaktan sonra iki taraflı testis iltihapları başlı başına kısırlık sebebidir. Erişkinlerin kabakulağından sonra % 15- 25 oranında testis iltihabı gelişir. Bu iltihabı kabakulaktan 4-6 gün sonra başlar 1-6 ay sonrada testis harap olur.
h-Varikosel: (Torbanın toplar damarlarının varisi) Kısırlıkta önemli olmakla beraber her varikosel vakasında kısırlık görülmez. Varikoselin kısırlık yapmasının nedeni testis ve torbanın ısı değişimine engel olmasıdır.
3-Testis Harici nedenler:
a-Meninin boşalma bozuklukları: Meninin boşalmasını engelleyen sebepler kısırlığa neden olur. Meninin azlığı buna bir örnektir. Prostat ve bazı karın ameliyatlarından sonra meninin geriye boşalması yani mesane içerisine dökülmesi bir örnektir.
b-Meni yollarında tıkanıklık: Bu nedenin oranı % 10 - 20 dir. Meni yollarında meni kordonunu her hangi bir yerinde tıkanıklık vardır. İltihaplardan sonra olabileceği gibi dıştan bir baskı ile de oluşabilir. Darbeler, fıtık gibi ameliyatlar veya buraya cerrahi müdahaleler kordonu tıkar. Bezende doğmalık olabilir. Çift taraflı olunca kısırlık kaçınılmazdır.
c-Penis yapı bozukluklarında bir etkendir. İdrar deliğinin aşağıda olması gelen meniyi ileri doğru fırlatamaz. Böylece tohum hücreleri kadının haznesine ulaşamaz.
d-Bağışıklık nedenleri : Şayet tohum hücreleri kanal dışına herhangi bir sebeple kaçacak olursa vücut bu hücrelere karşı antikor geliştirir ve kendi hücresini yabancı hücre sayarak bu hücreleri öldürmeye başlar. Bazense eşinde sperma hücrelerine karşı bir hassasiyet vardır. Bu hücrelere karşı duyarlı olup onları hareketsiz bırakabilir.

Teşhis:
Evli çiftlerin % 15 i kısırdır. Sebep olarak 1/3 oranında erkekte 1/3 kadında ve 1/3 oranında ise her ikisinde birliktedir. Kısırlık nedeni çok olduğundan ve bir çok etkene bağlı olduğundan dolayı bu sebepler teker teker araştırılmalıdır.

Labaratuar Muayeneleri:
1-Meni muayenesi: Kısırlıkta en önemli tetkik meni muayenesidir. Tahlil muayene materyali 40-72 saatlik bir sexsuel perhizden sonra yapılamalıdır. Meninin toplanması ve taşınmasında sonucu etkiler. Meni mastürbasyon ile geniş cam bir kavanoza alınmalıdır. Vücut ısısında ve en geç bir saat içerisinde incelenmelidir.
Sperma muayenesinde akıcılığı, kokusu, miktarından ve mikrop olup olmadığını incelendikten sonra sayısına bakılır.
Bugün kabul edilen değere göre tohum hücresinin sayısı 1 mililitrede 20 milyondur.
Tohum hücrelerinin hareketi kadın yumurtasını dölleyebilmesi için önemlidir. Tohum hücrelerinin hareketi 0 ila 4 arasında değerlendirilir. Normalde % 50 - 60 dır.
Şekilleri: Normalde tohum hücrelerinin (Sperm hücresi) oval bir başı boyun ve kuyruğu vardır. Bu şekilde olan tohum hücrelerinin oranı % 60 tır. Geri kalan % 40 oranında sperm hücresi çift kuyruklu çift başlı gibi değişik şekiller gösterebilir. Meni içerisinde früktoz gibi şekerli maddeler, yağ, enzimler gibi maddelerde araştırılır.
2-Kan idrar ve prostat salgısı tetkikleri: Kan grupları araştırmaları yapılmalı. Eski bir iltihap olup olmadığını anlamak için idrar tahlili ve prostat sıvısı tahlilleri yapılmalıdır.
3-Hormon tetkikleri: Sperm sayısının 5 Milyondan aşağı olan durumlarda hormon tetkikleri yapılmalıdır.
4-Diğer tetkikler: Kromozom, alerjik testler, Radyolojik incelemeler kısırlığın sebebini araştırmak için yapılır.
5-Testis Biyopsisi: Testisten parça alıp patoloji laboratuarında incelemektir. Spermin az olduğu durumlarda testisin faaliyet gösterip göstermediğini anlamak için yapılır. Şayet menide hiç sperm hücresi yoksa ve testis biyopsisinde normal sperm hücreleri varsa kanallarda bir tıkanıklık olduğu düşünülür. Testis biyopsisi iki şekilde yapılır ya doğrudan küçük bir operasyon ile testis açılır ve parça alınır veya iğne ile girilip testis dokusundan alınacak parça patolojiye gönderilir.

Tedavi:
1-Cerrahi Tedavi:
Küçük çocuklarda inmemiş yumurtanın ameliyat edilmesi, varikosel olan hastalarda erken devrede ameliyat kısırlığın giderilmesinde yüz güldürücü sonuçlar almasına neden olur. Şayet meni yollarında bir tıkanıklık varsa bunu gidermek için ameliyat düşünüle bilinir.
2-Tıbbî Tedavi:
Hormon eksikliğinde eksik olan hormon verilir. Spermlerine karşı alerjik olan hastalarda sebep buysa tedavi amacı ile bu alerji giderilmeye çalışılır. İltihabı bir durum da uygun antibiyotik ile bu iltihap kurutulur
3-Yapay Dölleme:
Tohum hücresinin döllemek amacı ile kadın rahim ağzına veya rahmin içine verilmesi işlemidir. Erkek her hangi bir sebeple penis yardımı ile kadını dölleyemez. Bu durum idrar deliğinin aşağıda olması, boşalma sırasında spermanın mesaneye kaçması veya norojenik sebeplerle penisin sertleşmemesi nedeni ile olur. Erkekten alınan tohum hücreleri kadına verilir. Ya kadının kocasından alınan hücreler yada başka erkekten alınan hücrelerle olur ki bu ikinci yol gerek dinimiz gerekse genel ahlak kurallarına ve kanunlara uymayan bir durumdur.
4-Tüp Bebek:
Kadında herhangi bir nedenle tohum hücresinin yumurtan ile birleşmesine mani olacak bir durumda uygulanır. Fakat erkeğin tohum hücrelerinin de azlığında da uygulanır. Çünkü çok az miktardaki tohum hücresine sahip erkekler için bile büyük bir başarı sağlar. Kadın yumurta hücresini ve erkek tohum hücresini kadın vücudu dışında bir tüp içerisinde uygun ortamın sağlanması ile birleştirilmesi esasına dayanır. Hücreler birleştikten sonra bu döllenmiş hücre anne rahmine aktarılır.